Cumalıkızık is een dorp dat de structuur en uitstraling van Ottomaanse woonarchitectuur tot op de dag van vandaag heeft weten te behouden. Deze historische huizen worden inmiddels beschermd.
Geschiedenis
Cumalıkızık was een van de eerste nederzettingen van de Ottomanen toen zij zich in Bursa vestigden. In totaal staan er 270 historische huizen in het dorp, waarvan sommige momenteel worden gerestaureerd of onderhouden. Maar liefst 180 huizen worden nog steeds bewoond.
Huizen van Cumalıkızık
De huizen in Cumalıkızık zijn over het algemeen drie verdiepingen hoog en zijn bedoeld om gedeeld te worden met familieleden, waarbij samenwerking en harmonie centraal staan. De bouw van deze huizen is volledig gericht op het waarborgen van de privacy van de bewoners.
De begane grond, binnenplaats en eerste verdieping zijn gebouwd van natuursteen en houten muren, afgestemd op de bestrating van de straat. De bovenverdieping is opgetrokken in vakwerkstijl en bedekt met Ottomaanse dakpannen. Het interieur is vanaf de straat niet zichtbaar. De bovenverdieping wordt vaak versierd met erkers.
Er zijn twee veelvoorkomende indelingen van de huizen in Cumalıkızık:
-
Met binnenplaats: Deze huizen hebben een buitenhof omgeven door hoge muren van natuursteen. Vanuit de binnenplaats kom je bij de voordeur, die directe inkijk vanaf de straat voorkomt.
-
Zonder binnenplaats: Bij dit type huis leidt de voordeur direct naar het woongedeelte. De buitenmuur is versterkt met een horizontale houten balk. Er is voorzien in verlichting en ventilatie. Vanuit het woongedeelte heb je toegang tot de binnenplaats, stal, opslagruimten en de trap. De voordeur – meestal vervaardigd van notenhout – opent naar beide zijden en is voorzien van smeedijzeren scharnieren en klinknagels met grote knoppen. De deurklinken en kloppers zijn eveneens van smeedijzer en ontworpen om landbouwproducten en werktuigen gemakkelijk naar binnen te brengen.
Het woongedeelte is bereikbaar via de buitenplaats of direct vanaf de straat. Dit deel is omringd door houten zuilen waarop de bovenverdieping rust. De vloer is geplaveid met platte, brede stenen.
Gebruik van de woonruimtes
Het woongedeelte is het meest gebruikte deel van het huis. Hier worden geoogste producten tijdelijk opgeslagen, gesorteerd en voorbereid. Kastanjes worden hier gepeld, bruiloften gevierd en brandstofvoorraden opgeslagen. Als het woongedeelte hoger is dan gebruikelijk, wordt er een tussenverdieping (mezzanine) gebouwd voor langdurige opslag.
Op de begane grond bevinden zich depots, keuken, toilet, stal, schuur en fornuis — de plek waar het meeste huishoudelijke werk werd verricht. De eerste verdieping, met een lagere hoogte, bevat slaapkamers, zitkamers, badkamers en kachels, en wordt meestal bewoond in de wintermaanden.
De tweede verdieping is voor gebruik in de zomer. Langs de hal bevinden zich kamers, een eyvan (een gewelfde ruimte met één zijde open naar de binnenplaats), drempels en sofa's. De belangrijkste kamer op de bovenverdieping is met de meeste zorg ingericht. De vloeren bestaan uit balken met daarover houten platen gespijkerd. Verwarming vindt plaats via kachels.
De daken hebben twee of vier hellingen en zijn bedekt met Ottomaanse/Turkse dakpannen.
Archeologische vondsten
In 1969 werden in het zuidoosten van het dorp, aan de voet van de berg Uludağ, resten van een Byzantijnse kerk opgegraven. Enkele architectonische vondsten zijn te bezichtigen in het Archeologisch Museum van Bursa.
Klimaat
De zomers zijn heet en droog, terwijl de winters mild en regenachtig zijn.
Bereikbaarheid
Per auto/bus
Cumalıkızık is bereikbaar via de snelweg richting Ankara, 10 km ten oosten van Bursa, en vervolgens 3 km zuidwaarts richting de hellingen van Uludağ. Stadsbussen en minibusjes vertrekken vanaf het centrale busstation van Bursa en doen er ongeveer een half uur over om Cumalıkızık te bereiken.